Sinh viên thất nghiệp sau khi ra trường giờ đây trở thành câu chuyện “bình thường như ăn cơm”. Với nhiều người, điều đó được coi là chuyện đương nhiên. Và hơn nữa, những người có việc làm ngay sau khi tốt nghiệp mặc nhiên được những người ngoài cuộc coi là “con ông cháu cha” hay may ra có người hiểu chuyện hơn thì khẳng định đó là những người học giỏi vào dạng kiệt xuất. Nhưng trên thực tế không phải vậy, việc thì nhiều vô số mà các nhà tuyển dụng lại thường đau đầu vì không tìm được những nhân viên phù hợp cho công việc của mình. Hơn thế nữa, có không ít các bạn sinh viên mới là những người được chọn nơi làm việc bởi họ có thừa những yếu tố mà các nhà tuyển dụng yêu cầu.
Chẳng hạn, trước nay sinh viên Đại học Ngoại thương, bị không ít người đánh giá là “chảnh” nhưng họ vẫn là mục tiêu săn đón của rất nhiều công ty, tập đoàn danh tiếng ở cả trong nước lẫn các công ty nước ngoài. Sinh viên Ngoại thương lấn sân sang mọi ngành nghề, cho dù phải ngành học được đào tạo hay không, từ báo chí, truyền thông cho đến cả…kĩ thuật.
Trong khi đó, nhiều bạn sinh viên khác lại vô cùng khó khăn để tìm cho mình một công việc tạm chấp nhận được chứ chưa nói đến một công việc tốt và phù hợp. Điều đáng nói ở đây là sinh viên thất nghiệp không chỉ bởi họ thiếu kiến thức, kĩ năng hay kinh nghiệm. Thực tế là hiện nay có nhiều nhà tuyển dụng sẵn sàng chấp nhận các ứng viên thiếu kinh nghiệm, trình độ chuyên môn chưa cao vào làm việc, họ chấp nhận đào tạo lại ứng viên đó để phục vụ tốt nhất cho công việc của mình.
Vậy thì điều gì là nguyên nhân chính khiến các ông cử, bà cử cứ hễ ra trường là thất nghiệp ?. Và hơn nữa, các bạn cần những yếu tố gì để tránh xa nỗi lo thất nghiệp sau khi ra trường.
1. Những lý do chính khiến sinh viên tốt nghiệp mà mãi không tìm được việc ưng ý.
Sinh viên mới ra trường rất dễ nản lòng
Một điều rất dễ nhận thấy ở các bạn sinh viên mới ra trường là họ rất dễ nản lòng với công việc, thiếu ý chí quyết tâm để đạt vị trí cao hơn. Sinh viên mới ra trường thường được giao những công việc không giống với những gì các bạn được học ở nhà trường, không như những gì bạn thường tưởng tượng về công việc của mình. Thậm chí đó còn là những công việc chẳng liên quan đến những gì sinh viên được dạy trong trường đại học cả.
Tuy nhiên, chính những công việc ấy tưởng chừng như đơn giản và dễ gây nản lòng ấy lại chính là những việc quan trọng bậc nhất mà hầu hết các bạn sinh viên không được trang bị trong các chương trình học ở các trường đại học. Phải làm những việc này khiến bạn rơi vào tình trạng chán nản, thậm chí mất niềm tin vào công việc mình đang làm và thế là bạn lại “nhảy việc” để kiếm một công việc khác.
Chẳng hạn, nhiều sinh viên báo chí ra trường, được giới thiệu làm việc trong những cơ quan báo hình, công việc đầu tiên mà các bạn làm có thể không phải là đi lấy tin, biên tập mà là phải làm những công việc “lặt vặt” trong khâu sản xuất hậu kì. Công việc tưởng chừng như chẳng phải chuyên môn của sinh viên báo chí này lại có ý nghĩa rất quan trọng, nó giúp người phóng viên, biên tập viên nắm cụ thể một quy trình sản xuất truyền hình, đúc rút kinh nghiệm cho bản thân để sản xuất những chương trình truyền hình chất lượng và tiết kiệm thời gian nhất.
Ở một khía cạnh khác, nhiều bạn sinh viên lại dễ nản lòng bởi công việc quá khó, áp lực quá cao khiến các bạn bị “sốc”. Người ta thường nói, học trong trường khó một thì làm việc thực tế khó gấp ngàn lần bởi học trong trường các thầy cô có thể cho bạn mắc sai phạm 1, 2, rồi 3 lần. Nhưng khi đã đi làm, bạn mắc sai lầm có thể sẽ gây hậu quả không thể cứu chữa cho cả công ty. Chính vì thế, điều này gây ra những áp lực lớn cho hầu hết các bạn sinh viên mới ra trường. Công việc khó, thiếu tự tin vào bản thân, không chịu được áp lực và cuối cùng các bạn lại đi đến quyết định thôi việc, tìm một công việc khác hay thậm chí bị sa thải.
Sinh viên mới ra trường thiếu “năng lực”
Đầu tiên, chúng ta cần phân tích rõ thế nào là “năng lực”, năng lực ở đây không chỉ nói đến các yếu tố để vận dụng và thực hiện công việc như kiến thức hay kĩ năng mà nó còn là thái độ. Năng lực ở đây muốn nói đến một cách tổng thể những yếu tố mà nhà tuyển dụng muốn thấy được ở những ứng viên của mình để hoàn thành tốt công việc được giao. Năng lực theo cách phân chia của các nhà tuyển dụng gồm kiến thức, kĩ năng và thái độ. Trong đó, kiến thức chiếm 10%, kĩ năng chiến 5% và 85% còn lại thuộc về thái độ.
Có thể dễ dàng nhận thấy yếu tố thái độ được đánh giá cao nhất chứ không phải kiến thức hay kĩ năng như suy nghĩ của nhiều người. Thái độ ở đây chính là trách nhiệm với công việc, các cư xử với đồng nghiệp, trách nhiệm trong xây dựng văn hóa công ty, trách nhiệm với những công việc mình đã làm và được giao…
Nói trắng ra thì các chương trình đao tạo đại học ở Việt Nam hiện nay chưa đáp ứng kịp tốc độ phát triển của xã hội, của khoa học công nghệ. Nhiều doanh nghiệp chấp nhận tuyển nhân viên chưa có kinh nghiệm, chưa có kiến thức tốt về công việc vào làm bởi họ đã xác định sẽ phải đào tạo lại các ứng viên được chọn và yếu tố khiến họ tin tưởng vào những ứng viên như vậy chính là thái độ. Có thể trong thời gian đầu, người nhân viên ấy chưa thích nghi tốt với môi trường mới, chưa làm việc tốt ngay được nhưng vẫn duy trì một thái độ có trách nhiệm và có ý chí vươn lên trong công việc thì chắc chắn không một ông sếp nào nỡ từ chối người nhân viên như vậy mà thay vào đó, ông ta sẽ cố gắng giúp người đó phát triển để làm việc và công hiến lâu dài mang lại hiệu quả cho công ty.
Các trường hợp của công ty tư vấn du học EduTrust là một ví dụ. Người ta thường nói sinh viên Ngoại thương “chảnh chọe”, nhưng trên thực tế, ở công ty tư vấn du học EduTrust, chúng tôi lại thấy điều ngược lại. Phần lớn nhân viên của chúng tôi là sinh viên của trường Đại học Ngoại thương. Họ là những con người không hề “chảnh chọe” chút nào, mặc dù công việc xử lý hồ sơ, tư vấn du học cho học sinh là một công việc không hề đơn giản, đòi hỏi phải có sự tỉ mỉ và nắm bắt thông tin nhạy bén mới đảm bảo tỉ lệ Visa 100%, phải nắm rõ đặc điểm của từng trường mới giúp hoc sinh xin được học bổng cao. Nhưng tất cả họ chấp nhận và kiên trì với công việc mình làm.
Hơn nữa, đây lại là những việc chẳng liên quan gì đến ngành học của sinh viên Ngoại thương, bắt buộc họ phải học lại từ đầu. Thế nhưng tất cả các bạn ấy đều vượt qua tất cả khó khăn gặp phải, xử lý hồ sơ ngày càng nhạy bén và chưa để một trường hợp nào học sinh không có Visa.
Sinh viên mới ra trường không xác định rõ vị trí của mình.
Nhiều bạn sinh viên hiện nay vẫn đang rơi vào tình trạng “ảo tưởng sức mạnh”. Các bạn cho rằng chỉ cần có trong tay tấm bằng giỏi, có chút kĩ năng là có thể làm việc ở bất kì môi trường nào với mức lương ở mức “trên trời”.
Không biết xác định được một môi trường phù hợp, định vị rõ bản thân mình muốn gì và đang ở đâu sẽ khiến bạn rơi vào tình trạng bị xa rời thực tế, mãi mà vẫn không tìm được cho mình một hướng đi đúng.
Sinh viên Việt Nam ra trường yếu ngoại ngữ
Xu hướng toàn cầu hóa trong phát triển kinh tế – xã hội hiện nay đòi hỏi các bạn trẻ, đặc biệt là các bạn sinh viên phải có trình độ tiếng Anh thật tốt nhằm đáp ứng các yêu cầu của công việc. Hiện nay một ngành, một công ty không chỉ phát triển dựa vào các mối quan hệ, làm ăn với đối tác trong nước nữa mà cả những công ty nước ngoài. Đặc biệt, các công ty nước ngoài đến đặt trụ sở làm việc ở Việt Nam ngày càng nhiều, cơ hội việc làm cho các bạn trẻ ngày càng rộng mở.
Tuy nhiên, trình độ tiếng Anh của sinh viên Việt Nam quá kém so với các nước trên thế giới. Nhiều bạn trẻ dù có trình độ chuyên môn tốt, làm việc cũng không tồi nhưng ngặt nỗi tiếng Anh lại quá dở. Điều này đã làm cho cơ hội tìm một công việc tốt, cơ hội thăng tiến bị hạn chế đi rất nhiều.
Chính vì lẽ đó mà các bạn có khả năng tiếng Anh tốt lại có nhiều cơ hội để “lấn sân” sang các ngành khác, không phải ngành chuyên môn của mình nhưng lại đạt kết quả rất tốt. Chẳng hạn, hiên nay sinh viên ở một số trường không chuyên về truyền thông,…như Ngoại Thương Đại học Hà Nội, Đại học Ngoại Ngữ, Học viên Ngoại giao…lại có mặt ở khắp các công ty truyền thông, báo chí lớn và trên hết là làm việc cực kì hiệu quả.
Như đã trình bày ở trên, ngành nào cũng vậy, chỉ cần có đam mê, có trách nhiệm và quyết tâm là có thể thành công cho dù bạn không phải là một người được đào tạo ra để làm công việc đó. Ngành nào cũng có thể đào tạo được trong đó đào tạo tiếng Anh là khó và mất nhiều thời gian nhất. Điều này làm cho các bạn trẻ có trình độ tiếng Anh tốt sẽ có nhiều cơ hội hơn so với các bạn khác kém tiếng Anh hơn.
Đặc biệt, đối với riêng sinh viên Đại học Ngoại thương, phần nhiều các bạn có tiếng Anh tốt, có tư duy làm việc mới mẻ. Đây chính là ý do khiến sinh viên Ngoại thương luôn chiếm ưu thế và đặc biệt hơn các thí sinh khác.
2. Kim chỉ nam cho các bạn sinh viên mới ra trường?
Tiếng Anh tốt là khởi đầu để có một công việc hoàn hảo
Để có được một công việc tốt, ngoài việc phải khắc phục những điểm cần tránh như đã nêu ở trên, sinh viên cần trang bị những kiến thức, kĩ năng thật sự để làm tốt công việc của mình. Trong đó, tiếng Anh là thứ bạn phải nâng cấp càng sớm càng tốt và phải không ngừng hoàn thiện.
Lên kế hoạch học tiếng Anh cụ thể để cải thiện và phát triển trình độ ngoại ngữ của mình trong thời gian sớm nhất. Tốt nhất là bạn nên thi lấy một chứng chỉ ielts quốc tế để làm đẹp hơn bộ hồ sơ xin việc cũng như để đáp ứng điều kiện tốt nghiệp ở một số trường đại học. Hiện nay, chứng chỉ tiếng Anh quốc tế thông dụng nhất là chứng chỉ ielts, bạn có thể dùng chứng chỉ này để đi xin việc, đáp ứng điều kiện ra trường và…đi du học nếu muốn.
Luôn có một thái độ tích cực trong mọi trường hợp
Để làm việc hiệu quả, vượt qua những áp lực của công việc, bạn nên lập kế hoạch làm việc cụ thể theo từng ngày. Điều này sẽ giúp bạn làm việc hiệu quả hơn, bạn có thể nhận thức rõ công việc mình phải làm và tập trung tốt nhất cho những công việc ấy. Đôi khi áp lực công việc sẽ đến từ việc khối lượng công việc tồn đọng của bạn quá nhiều và bạn không đủ thời gian để giải quyết các công việc ấy. Nếu bị rơi vào tình trạng này, hãy thẳng thắn trình bày và từ chối những công việc khác để tập trung giải quyết tốt nhất những công việc còn tồn đọng ấy.
Hãy xây dựng một mối quan hệ gắn kết và chia sẻ với đồng nghiệp về những khó khăn bạn đang mắc phải trong công việc. Có thể những góp ý của họ sẽ là chìa khóa để giải quyết những khó khăn ấy. Vì vậy, đừng xem thường các mối quan hệ tình cảm này.
3. Những nhóm ngành sẽ phát triển và cần nhiều nhân lực nhất đến năm 2020 ?
Theo báo cáo nguồn nhân lực của diễn đàn kinh tế thế giới năm 2016, những ngành sẽ có xu hướng giảm là Hành chánh văn phòng, Sản xuất, Xây dựng, Nghệ thuật, thiết kế, giải trí, thể thao, truyền thông, Pháp lý, Lắp ráp & bảo trì…
Trong khi đó, lại có một số ngành được dự báo là sẽ tăng mạnh như Kinh doanh & tài chính, Quản trị kinh doanh, Khoa học máy tính & toán học, Kiến trúc & kỹ nghệ, Bán hàng & những công việc liên quan đến bán hàng, Giáo dục & huấn luyện, Marketing – truyền thông…
Với tốc độ phát triển nhanh và đa dạng như hiện nay, dù bạn học ngành gì đi chăng nữa thì khi tốt nghiệp đi làm vẫn có thể làm ngành khác phù hợp hơn. Mang lại hiệu quả cao hơn, quan trọng là bạn phải có sự quyết tâm, đam mê và…ngoại ngữ tốt.
Mà nói về vấn đề ngoại ngữ, không phải sinh viên Ngoại thương nào cũng có trình độ tiếng Anh tốt. Nhiều bạn học khối A vào trường thì tiếng Anh thật sự cũng rất “gà”. Trong khi các chương trình của trường này phần nhiều là đào tạo bằng tiếng Anh. Chính vì thế mà nhiều khi các bạn ấy cảm thấy thiếu tự tin cũng như có thể sẽ bỏ lỡ không ít cơ hội đến với mình.
Nếu bạn nào quan tâm và muốn học chương trình tiếng Anh, đào tạo ielts kết hợp luyện phỏng vấn xin thư mời và học bổng cao có thể liên hệ công ty tư vấn du học EduTrust để tham khảo thông tin về khóa học. Biết đâu các chương trình học của công ty sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn.
Tìm hiểu khóa học Tiếng Anh ngay!
